ทรัพย์สินทางปัญญา หรือ IP (Intellectual Property) ถือเป็นเรื่องที่มีความสำคัญอย่างยิ่งในวงการสร้างสรรค์ การมีความรู้และความเข้าใจในหลักการและกฎหมายที่เกี่ยวข้องจะช่วยป้องกันปัญหาทางกฎหมายที่อาจเกิดขึ้น  TikTokers ควรทราบเกี่ยวกับทรัพย์สินทางปัญญาในบทความ เจาะลึกปัญหาการละเมิดสิทธิบน Tiktok 

หากคุณเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์เพลง รูปภาพ คลิป หรืองานลิขสิทธิ์อื่น ๆ ที่ถูกนำไปใช้โดยไม่ได้ยินยอม คุณสามารถ:

•  กดรายงาน (Report) ไปยัง TikTok ในหัวข้อ “การลอกเลียนแบบและทรัพย์สินทางปัญญา” เลือกสาเหตุ “การละเมิดทรัพย์สินทางปัญญา” และเลือกกรอกแบบฟอร์มรายงานการละเมิดลิขสิทธิ์เพื่อให้ TikTok ตรวจสอบ นโยบายการปกป้องทรัพย์สินทางปัญญาในแพลตฟอร์ม Tiktok
• รวบรวมหลักฐานและติดต่อให้ผู้ละเมิดหยุดการทำละเมิด เช่น แจ้งให้ลบคลิป
• หากผู้ละเมิดไม่ยอมทำตาม คุณสามารถดำเนินคดีได้ โดยนำหลักฐานการละเมิดลิขสิทธิ์เข้าแจ้งความต่อเจ้าหน้าที่ตำรวจฐานละเมิดลิขสิทธิ์
• หากการละเมิดลิขสิทธิ์นั้นส่งผลต่อรายได้หรือทำให้คุณเสียทรัพย์ คุณสามารถฟ้องแพ่งฐานละเมิดลิขสิทธิ์ทำให้เสียทรัพย์ได้
• หากการละเมิดลิขสิทธิ์นั้นส่งผลต่อชื่อเสียงของคุณ เช่น มีคนนำภาพหรือคลิปของคุณไปตัดต่อดัดแปลงแล้วเผยแพร่ทำให้คุณเสื่อมเสียชื่อเสียง คุณสามารถฟ้องร้องดำเนินคดีตามกฎหมายอาญาได้

หากคุณเป็นเจ้าของเครื่องหมายการค้าที่โดนละเมิด:

• กดรายงาน (Report) ไปยัง TikTok ในหัวข้อ “การลอกเลียนแบบและทรัพย์สินทางปัญญา” เลือกสาเหตุ “การละเมิดทรัพย์สินทางปัญญา” และเลือกกรอกแบบฟอร์มรายงานการละเมิดเครื่องหมายการค้าเพื่อให้ TikTok ตรวจสอบ
• หากเครื่องหมายการค้าได้รับจดทะเบียนกับกรมทรัพย์สินทางปัญญาแล้ว กรณีที่มีผู้ละเมิดเครื่องหมายการค้าของคุณ ไม่ว่าจะเป็นการปลอม เลียนแบบ หรือนำเครื่องหมายการค้าของคุณไปแอบอ้าง คุณสามารถฟ้องร้องต่อศาลทรัพย์สินทางปัญญา หรือฟ้องร้องต่อศาลอาญาได้
• หากเครื่องหมายการค้าของคุณยังไม่ได้รับจดทะเบียน คุณจะไม่สามารถดำเนินคดีฐานปลอมหรือเลียนแบบเครื่องหมายการค้าได้ แต่อาจดำเนินคดีฐานลวงขายโดยฟ้องร้องต่อศาลทรัพย์สินทางปัญญา

ข้อควรระวัง!

ไม่ได้รับอนุญาตจากเจ้าของผลงานแต่แปะเครดิตแล้ว เป็นอะไรไหม?

ต้องขอบอกว่าการแปะเครดิตเจ้าของผลงานไม่ได้เป็นเกราะคุ้มกันการละเมิดลิขสิทธิ์แต่อย่างใด เพราะแม้เราจะใส่เครดิตไว้แต่ถ้าเจ้าของผลงานไม่ได้ยินยอมให้นำไปใช้แต่แรก เขาก็ยังคงมีสิทธิ์ฟ้องฐานละเมิดลิขสิทธิ์ได้อยู่ดี ทางที่ดีแนะนำให้ใช้ภาพที่เราถ่ายเอง วาดเอง หรือขออนุญาตจากเจ้าของผลงานตัวจริงเสียก่อนจะดีกว่า

ผลงานที่ Generate จาก AI ได้รับการคุ้มครองไหม?

กฎหมายลิขสิทธิ์ของไทย คุ้มครองผลงานที่สร้างขึ้นโดย “บุคคล” ซึ่งกรมทรัพย์สินระบุอย่างชัดเจนว่าบุคคลในที่นี้หมายถึงมนุษย์เท่านั้น เมื่อ AI ไม่ถือเป็นบุคคล ผลงานที่สร้างโดย AI จึงไม่ได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายดังนั้น หากคุณ Generate รูปขึ้นมาโดยใช้ AI แล้วมีคนนำรูปนั้นไปใช้บน TikTok คุณจะไม่สามารถเอาผิดฐานละเมิดลิขสิทธิ์ได้ ในขณะเดียวกัน คุณที่เป็นผู้ Generate รูปนั้นขึ้นมายังเสี่ยงถูกฟ้องโดยเจ้าของลิขสิทธิ์ของผลงานที่ AI ไปเอามา Generate อีกด้วย

         สรุปได้ว่าการปกป้องสิทธิ์ในทรัพย์สินทางปัญญาเป็นเรื่องสำคัญที่ทุกคนควรให้ความสำคัญ หากพบว่าผลงานของเราถูกนำไปใช้โดยไม่ได้รับอนุญาต การดำเนินการตามขั้นตอนทางกฎหมายเป็นวิธีหนึ่งที่จะรักษาสิทธิ์และปกป้องทรัพย์สินของเราให้ปลอดภัย ทั้งนี้ การทำความเข้าใจเกี่ยวกับลิขสิทธิ์และเครื่องหมายการค้า รวมถึงผลกระทบจากการใช้ AI ในการสร้างผลงาน เป็นสิ่งที่จำเป็นในยุคดิจิทัล เพื่อให้เราสามารถจัดการกับสถานการณ์ที่อาจเกิดขึ้นได้อย่างมีประสิทธิภาพ