“โหราศาสตร์” กับทรัพย์สินทางปัญญา
เครื่องหมายจักรราศีของโหราศาสตร์สากลราวคริสต์ศตวรรษที่ 16 แกะจากแม่พิมพ์ไม้ ที่มา : https://th.wikipedia.org
โหราศาสตร์ เป็นศาสตร์ที่อยู่ควบคู่กับมนุษยชาติมายาวนานตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ ทั้งวัฒนธรรมตะวันตก อเมริกา ตะวันออก และเอเชียบูรพา รวมถึงประเทศไทย ด้วยความที่ศาสตร์นี้เป็นศาสตร์ที่มีการเล่าเรียนผ่านรุ่นสู่รุ่น จึงมีสำนักสืบทอดต่อๆ กันมาอย่างแพร่หลาย
ความปรากฏต่อมาว่าสำนักต่างๆ ก็พยายามเคลมว่าความรู้และวิธีการนั่น (Know-how) เป็นสิ่งที่สำนักตัวเองสร้างสรรค์มา และต้องการให้ได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายทรัพย์สินทางปัญญา และปัญหาที่ตามมา คือ งานประเภทใดบ้างที่จะได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายทรัพย์สินทางปัญญา วันนี้ IDG จึงได้สรุปมาให้โดยสังเขป ดังนี้ครับ
ตามกฎหมายลิขสิทธิ์ อาทิ บทความ บทวิเคราะห์ (สกูปข่าว, บทดูดวง) ภาพวาดประกอบ (ลายหน้าไพ่ทาโรต์) งานศิลปะประยุกต์ที่นำเอางานศิลปกรรมมาใช้ในทางการค้านอกเหนือจากการรับชมความงาม (รอยสัก), เพลงหรือบทสวดที่ได้บันทึกเสียงใหม่, วีดีโอหรือภาพยนตร์ และอื่นๆ อีกมากมาย
ทั้งนี้ ต้องเป็นงานที่สร้างสรรค์ขึ้นมาโดยใช้ความวิริยะอุตสาหะ หากเป็นงานที่ดัดแปลงมาจากงานที่มีลิขสิทธิ์เดิม ต้องตรวจสอบด้วยว่าเจ้าของลิขสิทธิ์เดิมอนุญาตให้ดัดแปลง หรืองานนั้นเป็นงานสาธารณะเพราะว่าหมดอายุคุ้มครอง 50 ปี นับแต่ผู้สร้างสรรค์เสียชีวิตไปแล้วหรือไม่ด้วย (นิติบุคคล 50 ปี นับตั้งแต่เผยแพร่งาน)
ด้านสิทธิบัตร ต้องพิจารณาว่าเป็นงานที่เกี่ยวกับสิ่งประดิษฐ์ กรรมวิธี หรือการออกแบบผลิตภัณฑ์หรือไม่ และจะต้องเป็นงานที่ใหม่ ขั้นการประดิษฐ์สูงขึ้น และสามารถประยุกต์ใช้ในทางอุตสาหกรรมได้ด้วย หากจะให้เห็นภาพง่ายๆ ให้นึกถึงตู้เซียมซีอัตโนมัติตามห้าง, อัลกอริทึมโปรแกรมดูดวงออนไลน์ หากเข้าองค์ประกอบก็สามารถยื่นคำขอรับสิทธิบัตรได้ เป็นต้น
ด้านเครื่องหมายการค้า โลโก้ แบรนด์ ที่บางสำนักก็เอาชื่อของเจ้าสำนักมาจดทะเบียนเป็นเครื่องหมายการค้า อย่างเช่น “อ.หนู กันภัย” ก็เคยนำยันต์และสัญลักษณ์ทางโหราศาสตร์มาจดทะเบียนด้วย อาทิ
ตู้เซียมซีอัตโนมัติ ที่มา : punicablacx.blogspot.com
เลขที่คำขอ 882422
เลขที่คำขอ 882419
เลขที่คำขอ 882422
จดทะเบียนในจำพวก 35 ให้เช่าวัตถุมงคล อย่างไรก็ดี นายทะเบียนมีแนวทางพิจารณาว่าสิ่งที่เป็นเครื่องหมายการค้าได้ คือ ชื่อของ “อ.หนู กันภัย” เท่านั้น สัญลักษณ์ทางโหราศาสตร์ที่ไม่ได้ดัดแปลงให้มีลักษณะพิเศษ ไม่สามารถนำมาจดทะเบียนได้ (เนื่องจากนายทะเบียนพิจารณาว่าเป็นสิ่งสามัญในทางการค้า เป็นลวดลายที่มีปรากฏในสังคมเป็นระยะเวลานาน ไม่ควรให้บุคคลใดถือเป็นสิทธิแต่เพียงผู้เดียวที่จะใช้ลายทางโหราศาสตร์)
