เมื่อวันที่ 5 กันยายน 2561 ที่ผ่านมา ครม. มีมติเห็นชอบร่างพระราชบัญญัติส่งเสริมการใช้ประโยชน์ผลงานวิจัยและนวัตกรรม (Bayh Dole Act) หลักใหญ่ใจความที่สำคัญเกี่ยวข้องโดยตรงกับ “ผู้รับทุน” จากหน่วยงานของรัฐ ซึ่งมาตรา 10 ระบุไว้ว่า..
โดยผู้รับทุนจะต้องรายงานผลงานวิจัยและนวัตกรรมให้ผู้ให้ทุนทราบ ก่อนดำเนินการจดทะเบียนทรัพย์สินทางปัญญา ทั้งนี้ หากผู้รับทุนไม่ประสงค์ถือครองสิทธิในผลงานวิจัยและนวัตกรรม ให้ผู้รับทุนทำหนังสือเป็นลายลักษณ์อักษรแจ้งความประสงค์ไม่ถือครองสิทธิไปยังผู้ให้ทุน และให้สิทธิในผลงานวิจัยและนวัตกรรมเป็นของผู้ให้ทุน โดยการใช้ประโยชน์ในผลงานวิจัยและนวัตกรรม ขึ้นอยู่กับการตกลงระหว่างผู้ให้ทุนและผู้รับทุนเป็นรายกรณี
นับเป็นครั้งแรก ที่กฎหมายไทยให้สิทธิแก่ “ผู้รับทุน” สามารถเป็นเจ้าของผลงานวิจัยและนวัตกรรมที่ได้รับทุนสนับสนุนจากหน่วยงานของรัฐได้ ซึ่งจะช่วยส่งเสริมความคล่องตัวในการบริหารจัดการ ขาย หรือถ่ายทอดเทคโนโลยีของผลงานได้อีกด้วย โดยแต่เดิมนั้นความเป็นเจ้าของในผลงานวิจัยและนวัตกรรมจะเป็นของผู้ให้ทุนเพียงฝ่ายเดียว หรือผู้ให้ทุนร่วมกับผู้รับทุน ทำให้ขาดความคล่องตัวในการนำผลงานไปใช้ประโยชน์ เนื่องจากความเป็นเจ้าของอยู่กับหน่วยงานหนึ่ง ส่วนข้อมูลทางเทคนิคหรือผลงานนวัตกรรมอยู่กับอีกหน่วยงานหนึ่ง
นั่นหมายความว่าหาก “ผู้รับทุน” ไม่มีศักยภาพพอในการแสวงหาลู่ทาง หรือมองเห็นแนวทางในการนำผลงานวิจัยและนวัตกรรมที่ตนได้ประดิษฐ์คิดค้นขึ้นไปใช้ประโยชน์ ก็จะเสียสิทธิในการเป็นเจ้าของผลงานดังกล่าวไป หากท่านเป็นบุคคลหรือหน่วยงานหนึ่งที่อยู่ในฐานะ “ผู้รับทุน” ท่านพร้อมหรือยังที่จะดูแลและใช้ประโยชน์จากผลงานวิจัยและนวัตกรรมที่ท่านเป็นเจ้าของ ก่อนจะถูกเปลี่ยนมือกลับไปยังผู้ให้ทุนเช่นเดิม
